محاسن ومعایب استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی از نگاه  دکتر سید عبدالکریم قاضی فر فعال سیاسی واجتماعی شهرستان گچساران
محاسن ومعایب استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی از نگاه  دکتر سید عبدالکریم قاضی فر فعال سیاسی واجتماعی شهرستان گچساران

به گزارش پایگاه خبری فریاد جنوب ، طی نشستی صمیمی با دکتر سید عبدالکریم قاضی فر از فعالان سیاسی اجتماعی شهرستان گچساران ،مدرس خوشنام دانشگاههای استان ،شهردار اسبق وموفق شهرگچساران،رئیس شورای اسلامی شهرگچساران در دوره سوم  وهم چنین رئیس سابق هیئت فوتبال شهرستان گچساران ،نظرات وی را در خصوص مزایا و معایب استانی شدن انتخابات […]

به گزارش پایگاه خبری فریاد جنوب ، طی نشستی صمیمی با دکتر سید عبدالکریم قاضی فر از فعالان سیاسی اجتماعی شهرستان گچساران ،مدرس خوشنام دانشگاههای استان ،شهردار اسبق وموفق شهرگچساران،رئیس شورای اسلامی شهرگچساران در دوره سوم  وهم چنین رئیس سابق هیئت فوتبال شهرستان گچساران ،نظرات وی را در خصوص مزایا و معایب استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی جویا شدیم ،ماحصل این گفتگوی صمیمی به شرح ذیل به استحضار مخاطبین عزیز رسانیده می شود
پایگاه تحلیلی خبری فریاد جنوبfaryadejonoob.ir
موضوع طراحی و گزینش یک نظام انتخاباتی مطلوب و کارآمد همواره دغدغه های زیادی در بین صاحب نظران و مسئولین امر داشته و اندیشمندان و صاحب نظران این حوزه نظرات گوناگون داشته و مطرح کرده اند.
در همین راستا در کشور ما نیز طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی قریب به دو دهه در ادوار مختلف مجلس مطرح و عرصه ای برای تقابل با دلایل و استدلال های موافقان و مخالفان این طرح بوده است و جان کلام این طرح تغییر حوزه های انتخابیه از شهرستان ها به استان ها و لزوم کسب پیشینه آرای ساکنان استان و نه شهرستان توسط کاندیداها می باشد. با تمام صحبت ها طرح استانی شدن انتخابات مجلس دارای مزایا و معایبی است که به شرح ذیل به آنها می پردازیم.
مزایا :
1. پرداختن نمایندگان به وظابف ملی
یکی از مشکلات فعلی نمایندگان مجلس رسیدگی به موضوعات و مسائل جزئی حوزه های انتخابیه است. بنابراین باید انتظار داشت که استانی شدن انتخابات مجلس رویکردی ملی به انتخابات پارلمانی و نمایندگی است که نوعی تعادل میان علایق ملی و محلی نمایندگان در برخورد با مسائل و موضوعات مطرح در جامعه ایجاد می کند و باید انتظار داشت که استانی شدن انتخابات با افزایش نگاه ملی موجب ارتقاء سطح کیفی و کارائی مجلس شورای اسلامی باشد و می تواند به تقویت نمایندگی ملی منتخبان و کاهش وجهه محلی نمایندگی آنان منجر شود و فرصت کافی را در اختیار نمایندگان برای قانونگذاری و نظارت قرار دهد.
براساس این طرح هر نماینده می تواند غیر از حوزه انتخابیه خود مسائل استان را نیز مورد توجه قرار داده و این کلی گری نمایندگان مجلس به سمت اجرای بهتر و وظایف قانونگذاری و نظارتی خود کمک می کند.
مطالبات مردم حوزه انتخابیه معمولاً از زاویه کار نمایندگی جزئی محسوب می شود و عمدتاً می توانند در حیطه وظایف شوراهای محلی جای بگیرند. استانی شدن انتخابات مجلس می تواند سطح نظرات و دیدگاه های نمایندگان را ارتقاء داده و نقش شوراهای محلی را در تصدی امور عمومی تقویت کند.
2. تقویت نقش شوراهای محلی
به رغم ایرادات قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور، تشکیل شوراهای محلی و واگذاری تصمیم گیری و اداره امور محلی به آنها گامی مهم برای تحقق سیاست های عدم تمرکز قانون اساسی است.
استانی شدن انتخابات مجلس می تواند فرصت مناسب را برای استقرار منطقی نظام شورایی را در کشور فراهم کند. شوراهای محلی جایگزین مناسبی برای ایفای نقش نمایندگان برای پیگیری مطالبات و انتظارات مردم محل هستند، هرچند که اعضای شوراها از نفوذ نمایندگان مجلس بر دستگاه های اجرائی برخوردار نیستند اما اختیارات آنان نیز قابل چشم پوشی نیست.
استانی شدن انتخابات مجلس می تواند بیش از پیش نقش مدیریتی و اجرایی شوراهای محلی را آشکار و به گسترش فرهنگ و اندیشه حزبی در کشور کمک کند.

3. گسترش فرهنگ و اندیشه حزبی
استانی شدن انتخابات نوعی تمرین و آمادگی برای گسترش فرهنگ حزبی، اندیشه تحزب و مشارکت حزبی است، اصولاً اجرای نظام انتخاباتی فهرستی، به ظهور احزاب و تأثیرگذاری جدی آنها بر حیات سیاسی منجر می شود. استانی شدن انتخابات مجلس گام ارزشمندی برای ورود احزاب به حیات سیاسی و ساختاری شدن سیاست و انتخابات است و می تواند درگیری های قومی و قبیله ای را کاهش دهد.
4. کاهش درگیری های قومی و قبیله ای
ارتباطات قومی و قبیله ای انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان از مهمترین عوامل پیروزی داوطلبان در انتخابات مجلس است. بخشهای زیادی از انتخاب کنندگان تخصص، بینش اجتماعی و سیاسی و تجربات داوطلبان را بررسی نمی کنند و فقط تعلقات قومی و قبیله ای خویش را ملاک انتخاب قرار می دهند. با استانی شدن انتخابات می توان بر رفتار انخاباتی و فرهنگ سیاسی مردم تأثیر گذاشت و با کاهش رفتارهای مبتنی بر عاطفه و هم خویی، زمینه انتخاب افراد شایسته، توانمند و متفکر را به نمایندگی فراهم کرد و باعث می گردد که نزاع های محلی، قومی، قبیله ای و مذهبی به سبب کمتر شدن تأثیرگذاری این عوامل در انتخاب نمایندگان تعدیل می شوند.
معایب :
1. کاهش مشارکت مردم در انتخابات
انتخابات یک آزمون فراگیر و ملی از تمام شهروندان می باشد و میزان مشارکت انتخاباتی مردم می تواند میزان مشروعیت و کارآمدی نظام سیاسی، سیاستها و کارگزاران حکومتی را نشان دهد. میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس بسیار زیاد است که این موضوع با تعلقات محلی و منطقه ای داوطلبین بیربط نیست و ممکن است مردمی که براساس علقه های خویشاوندی و قبیله ای نماینده خود را انتخاب می کنند در صورت استانی شدن انتخابات کمتر در این عرصه فعالانه عمل کنند و حذف حوزه های انتخابیه شهرستانی می تواند بر میزان مشارکت مردم مناطق مختلف استان تأثیر منفی بگذارد.
برگزاری انتخابات استانی می تواند به انتخاب داوطلبان منسوب به شهرستان های پرجمعت منجر شود و به انفعال و بی تفاوتی نسبت به مشارک در انتخابات در سایر شهرستان ها منتهی گردد. زیرا مردم شهرستان های کوچک احساس می کنند داوطلبان بومی آنها در مقابل شهرستان های بزرگ شکست می خورند. این شیوه از برگزاری انتخابات می تواند با کمرنگ کردن ویژگی محلی انتخابات مجلس شور مردمی در رقابت انتخاباتی را کاهش دهد و شکاف و تنش های اجتماعی را بین شهرهای مختلف استان افزایش دهد.

2. افزایش شکاف و تنش های احتماعی
در استانهایی که تعلق قومیت ها جدی است استانی شدن انتخابات مجلس می تواند وفاق ملی را تهدید و تجزیه طلبی ها را متجلی نماید. برگزاری استانی انتخابات مجلس می تواند با تبدیل شدن به رقابت های قومی، زبانی، مذهبی و منطقه ای انسجام ملی را متزلزل کرده و حقوق اقلیت ها مذهبی و گویشی استانی را تضییع نماید. در جوامعی که تعلقات و گروهبندی های قومی، مذهبی و گویشی جدی است و اکثریت مردم تمایلی به فعالیت در احزاب ندارند نمی توان استانی شدن انتخابات را پذیرفت. این طرح می تواند شکاف های اقتصادی و اجتماعی بین مناطق و شهرستان های مختلف استان را تقویت کرده، زیرا نمایندگان غالباً به مطالبات مراکز پرجمعیت به دلیل حساسیت این مراکز و اهمیت حفظ آرای ساکنان آنها برای انتخاب مجدد توجه خواهند کرد.
3. بی پاسخ ماندن خواسته های مردم
نگرانی هایی مبنی بر اینکه با استانی شدن انتخابات پل ارتباطی مردم و نمایندگان قطع شود و مردم به سادگی به نمایندگان خود دسترسی نخواهند داشت وجود دارد و ممکن است حاکمیت مردم بر سرنوشت اجتماعی خویش در اختیار بنگاه های بزرگ و کارتل های سیاسی و اقتصادی یا احزاب طرفدار جنگ قدرت قرار گیرد.
مردم در روستاها و شهرهای مختلف سراسر کشور احساس می کنند نمایندگان مجلس می توانند مشکلات آنان را به دولت یا سایر مسئولان کشوری اطلاع دهند و از حقوق آنان دفاع کنند با استانی شدن حوزه های انتخابیه مجلس، نماینده به مردم پاسخگو نبوده و به دلیل عدم وجود احزاب به معنای واقعی اصولاً پاسخگویی نماینده منتفی شده و دیکتاتوری انتخاباتی پیش می آید. اگر یک یا چند نماینده دارای نفوذ منابعی را به برخی مناطق سوق می دهند باید جلوی این کار گرفته شود نه اینکه ارتباط مردم با نمایندگانشان قطع شود.
4. افزایش هزینه های انتخابات
این طرح در شرایط کنونی که تحزب به قدر کافی در انتخابات ها موثر نیست، مردم را برای انتخاب از میان کاندیداهایی که نسبت به آنها شناخت کافی ندارندسر درگم کرده و همچنین عدم شناخت مردم از کاندیداها در سطح استان با آسیب های دیگری همچون افزایش هزینه های تبلیغاتی خواهد نمود. به این ترتیب نامزدهای انتخاباتی برای انجام تبلیغات گرایش بیشتری به صاحبان قدرت و ثروت پیدا می کنند و با افزایش لابی گری از استقلال نمایندگان و بطور کلی قوه مقننه کاسته می شود. با وجود این، طرح مذکور در صورت کارشناسی صحیح و پردازش دقیق می تواند بسیاری از مشکلات مانند مسأله مغفول ماندن فعالیت حزبی در کشور را حل کند. با برگزاری انتخابات استانی افرادی که بصورت فردی و با تکیه بر سوابق و حمایت های طایفه ای خود نمی توانند وارد مجلس شوند، برای رسیدن به هدف خود راهی غیر از فعالیت در قالب و چهارچوب احزاب نخواهند داشت.
با توجه به اینکه هیچ محدودیتی برای هزینه کردن در تبلیغات داوطلبان نمایندگی مجلس شورای اسلامی وجود ندارد این موضوع یکی از ایرادات اساسی مهم قوانین انتخاباتی است زیرا اصل برابری داوطلبان را در رقابت نقض می نماید و نقش ثروت را در دستیابی به قدرت افزایش میدهد. در صورت برگزاری استانی انتخابات مجلس، داوطلبان نمایندگی باید در سطح استان به تبلیغات انتخاباتی بپردازند تا به مردم استان معرفی شوند. پیروزی در انتخابات استانی به دلیل گسترده تر شدن قلمرو حوزه انتخابیه نیازمند سرمایه گذاری بیشتر است. در نتیجه داوطلبانی موفق به کسب آرای بیشتری می شوند که دارای سرمایه های لازم باشند یا توسط هزینه کنندگان قوی و بلوک های قدرت اقتصادی در سطح استان حمایت شوند. در این صورت جریان انتخابات می تواند به سوی منافع سرمایه گذاران پشت پرده کشیده شود. با استانی شدن انتخابات چهره های مستقل، مردمی تر و نخبگان پراکنده در سطح استان اما فاقد توان مالی رقابت با بلوک های سرمایه، عرصه انتخابات را می بازند. افزایش هزینه های رقابت با فراهم نمودن زمینه انتخاب استفاده کنندگان از رانت های مالی و امکانات اقتصادی به نمایندگی مجلس می تواند اثرات نامطلوبی بر اخلاق سازی حیات سیاسی و نمایندگی بر جای گذارد.
در پایان بطور قطع خروج از نظام مبتنی بر مناسبات قومی و طایفه ای ضروری است و کارشناسان و فعالان سیاسی باید روش مناسبی برای حرکت به سمت نظام حزبی پیدا کنند و با استانی شدن حوزه های انتخابیه، به جای صرف هزینه های انتخاباتی برای حوزه های مختلف می توان با یک انتخابات فراگیر (یک مرحله ای) هزینه های برگزاری انتخابات را کاهش داد.